Τα αιθέρια έλαια, που δεν είναι έλαια αφού δεν περιέχουν λιπαρά οξέα, είναι σύνθετες πτητικές ουσίες που μπορεί να περιέχουν μέχρι 250 διαφορετικά μόρια που είναι οργανικές ενώσεις. Συνήθως περιέχουν γύρω στα 100 μόρια εκ των οποίων ορισμένα έχουν την επιζητούμενη φαρμακευτική δράση και τους προσδίδουν τον αντίστοιχο ΧΗΜΕΙΟΤΥΠΟ.
Μία μεγάλη βιοχημική οικογένεια στην οποία ανήκουν αρκετά δραστικά μόρια των αιθερίων ελαίων είναι οι αλδεΰδες. Ως πρώτο χαρακτηριστικό της αλδεϋδομάδας είναι το καρβοξύλιο (-COOH). Αλδεΰδη σημαίνει «αφυδρογωνομένη αλκοόλη». Η ονομασία τους έχει κατάληξη σε –αλη : κιτράλη, γερανιάλη κλπ.
Διακρίνουμε τις τερπενικές αλδεΰδες και τις αρωματικές (=με δακτύλιο ατόμων άνθρακα στο μόριο τους).
- Οι τερπενικές αλδεΰδες είναι αντιφλεγμονώδη μόρια (τοπική δράση) και ηρεμιστικά του νευρικού συστήματος. Επίσης είναι αντισηπτικά της ατμόσφαιρας.
- Οι αρωματικές αλδεΰδες (κινναμαλδεΰδη) είναι ανήκουν στην κατηγορία μορίων με την πλέον ισχυρή δράση ενάντια στους λοιμώδεις παράγοντες (ιοί, μικρόβια, μύκητες, παράσιτα).
ΤΕΡΠΕΝΙΚΕΣ ΑΛΔΕΥΔΕΣ
Φυσικοχημικές ιδιότητες
Έχουν αρνητικοποιητική ηλεκτρική δράση (δότες ηλεκτρονίων) επομένως ηρεμιστική.
Είναι πολύ πιο πτητικές από τις αλκοόλες από τις οποίες προέρχονται και υδατοδιαλυτές.
Βιολογικές – φαρμακευτικές ιδιότητες
Τα αιθέρια έλαια της Λουΐζας (Lippia citriodora) όπως και του Μελισσόχορτου (Melissa officinalis) χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για την ηρεμιστική τους δράση με διπλό τρόπο :
- Ο ένας οφείλεται στη αναφερθείσα αρνητικοποιητική τους δράσης ως δότες ηλεκτρονίων αφενός απευθείας στον οσφρητικό βολβό μέσω της μύτης και αφετέρου μέσω των κυψελιδικών τριχοειδών στους πνεύμονες από όπου τα ηλεκτρόνια μεταφέρονται στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
- Ο έτερος τρόπος ηρεμιστικής δράσης οφείλεται στο κιτρώδες (λεμονάτο) άρωμα που χαρίζει ηρεμία και χαλάρωση.
Επιστημονικές μελέτες στην Ιαπωνία έδειξαν ότι τα κιτρώδη αρώματα βοηθούν αποτελεσματικά τους καπνιστές να απελευθερωθούν από την βλαβερή συνήθεια τους μειώνοντας την νευρική ένταση στη διάρκεια της στέρησης.
Ο ακριβής μηχανισμός δράσης των αλδεϋδών στο ΚΝΣ πραγματοποιείται συνδέεται με τους νευροδιαβιβαστές μέσω πολύπλοκων μεταβολικών οδών.
Έχει παρατηρηθεί σε έφηβο υπερβολική αντίδραση (λήθαργος) στην Λουίζα με απειροελάχιστη δόση (το 1/20 σταγόνας), κάτι που δεν θα προκαλέσει έκπληξη στους ομοιοπαθητικούς. Θυμίζουμε ότι η αποδοτικότητα σε αιθέριο έλαιο της Λουΐζας είναι πολύ μικρή : 1 τόνος φύλλων (!) για 1 λίτρο αιθερίου ελαίου.
Ισχύει και για τις αλδεΰδες, όπως για όλα τα αρωματικά μόρια, ο γνωστός νόμος στη φυσιολογία της αντιστροφής της αποτελέσματος όταν αυξάνουμε τη δοσολογία. Ήτοι σε μικρές δόσεις παρατηρούμε διεγερτική δράση και όταν αυξάνουμε τη δόση προκαλείται ηρεμιστική δράση.
Δευτερογενώς η σφαιρική ηρεμιστική δράση που αφορά όλο τον οργανισμό έχει αντι-υπερτασικά αποτελέσματα στην αρτηριακή πίεση.
Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
Εκδηλώνονται μέσω διπλής διαδικασίας :
- Άμεση δράση τοπικά με ηλεκτρική αρνητικοποίηση (δότες ηλεκτρονίων) και πιθανώς εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών (υπό έρευνα)
- Έμμεση δράση μέσω ρύθμισης της αντίδρασης του ανοσοποιητικού (ψυχο-νευρο-ενδοκρινο-ανοσοποιητική οδός).
Ιδιότητες ρύθμισης του ανοσοποιητικού
Η αντιφλεγμονώδης δράση επιβεβαιώνεται εργαστηριακά από τα επίπεδα ανοσοσφαιρινών στον ορό του αίματος. (Το Λεμονόχορτο Cymbopogon citratus μειώνει τις α-1, α-2 , β και γ ανοσοσφαιρίνες).
Η επάλειψη στην επιδερμίδα καθαρών αιθερίων ελαίων πλούσιων σε αλδεΰδες προκαλεί τοπικό ερύθημα και η συστηματική χρήση πραγματική φλεγμονή.
Σε μικρές δόσεις προκαλούν μια ελάχιστη φλεγμονώδη αντίδραση που είναι η καλύτερη μέθοδος θεραπείας τοπικής φλεγμονής, ως έχει αποδείξει η κλινική έρευνα.
Η υπεραιμική αυτή αντίδραση χρησιμοποιείται θετικά στην καταπολέμηση της κυτταρίτιδας.
Λιθολυτικές ιδιότητες
Σε λίθους χολής και νεφρών
Διέγερση εξωκρινών αδένων
Διευκολύνουν την πέψη, στις αλδεΰδες οφείλουν τα κιτρώδη φυτά τη φήμη τους ως ευπεπτικά.
Ηπατοτροπισμός
Ασκούν διεγερτική δράση στα ηπατικά κύτταρα μέσω των ενζυματικών μηχανισμών αποτοξίνωσης και βιοσύνθεσης.
Π.χ. στις ιογενείς ηπατίτιδες, μετά την ιοκτόνο δράση των αλκοολών, στη φάση όπου θέλουμε να ελέγξουμε την φλεγμονώδη διαδικασία χρησιμοποιούμε τις αλδεϋδες των αιθερίων ελαίων Λουϊζα (Lippia citriodora), Λεμόνι (Citrus limon).
Λοιμώξεις
Έχουν αναμφισβήτητη αντιμικροβιακή δράση όχι όμως τόσο συστηματική όπως οι αλκοόλες. Μελέτες έχουν αποδείξει την ατμοσφαιρική αντισηπτική δραστηριότητα όταν διαχέονται και την απολυμαντική σε υγρή μορφή σε επιφάνειες.
Η Λουϊζα επιδεικνύει ικανοποιητική μυκητοκτόνο δράση στην Candida albicans.
Η ιοκτόνος δράση στον επιχείλιο έρπητα έχει αποδειχθεί με ερευνητικό πρωτόκολλο και σε συνδυασμό με την ηρεμιστική δράση τα αιθέρια έλαια πλούσια σε αλδεΰδες αποτελούν αγωγή πρώτης γραμμής για ιώσεις από έρπητα.
Τοξικότητα
Οι αλδεΰδες δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη τοξικότητα εκτός από ήπια δακρυγόνο, βηχογόνο και ερεθιστικότητα στις ευαίσθητες επιδερμίδες.
ΚΥΡΙΑ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΜΕ ΤΕΡΠΕΝΙΚΕΣ ΑΛΔΕΥΔΕΣ
1) Με κιτράλες (νεράλη, γερανιάλη)
Χειλανθή : Melissa officinalis – Μελισσόχορτο
Ποώδη : Cymbopogon citratus – Λεμονόχορτο (75-80%)
Βερβενίδες : Lippia citriodora – Λουΐζα (40%)
Ρυτοειδή : Citrus aurantium ssp bergamia – Περγαμόντο (45%), Citrus limon (2%)
2) Με κιτρονελλάλη
Ποώδη : Cymbopogon winterianus – Σιτρονέλλα Ιάβας (30-45%)
Μυρτοειδή : Eucalyptus citriodora citronnellafera (40-80%)
——————-
ΑΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΔΕΥΔΕΣ
Έχει μελετηθεί κυρίως η κινναμαλδεΰδη που βρίσκεται στην Κανέλα Κεϋλάνης Cinnamomum verum (φλοιός) και Κανέλα Κίνας Cinnamomum cassia.
Η κινναμαλδεΰδη είναι θετικοποιητική (η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα).
Ισχυρότατη ευρέως φάσματος αντιβακτηριακή, ιοκτόνο, μυκητοκτόνο και αντιπαρασιτική δράση. Εξολοθρεύει το 98% των παθογόνων μικροοργανισμών, Gram+ ή Gram-. Αντισηπτικό.
Γενικό τονωτικό, διεγερτικό του οργανισμού και αφροδισιακό.
Εμμηναγωγό. Αντιπηκτικό αίματος.
Ερεθιστικό των βλεννογόνων και δερμοκαυστικό. Ας σημειώσουμε ότι συνθετική κινναμαλδεΰδη είναι πολύ πιο επιθετική από την φυσική.
Ν. Χρηστίδης Ιατρός
ΓΙΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΓΙΑ ΑΡΩΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΛΙΚ ΕΔΩ
ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΡΩΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ του Ιατρού Ν. Χρηστίδη 